Kerstgevoel stimuleren en druk het nieuwe jaar in

Sinds mijn vorige verhaal begin december is er al weer een heleboel gebeurd. Waaronder natuurlijk de bekende december-maand-feest-maand, maar wel in een heel ander jasje!

Doordat het de hele maand december rond de 30⁰C bleef, het zonnetje volop scheen en ik eigenlijk niet echt vakantie had, wilde het kerst-gevoel niet helemaal opkomen. In eerste instantie dacht ik bij elke kerstboom of kerstversiering die ik zag: ‘Huh? Waar komt dat nou opeens vandaan, wat misplaatst?!’, waarna deze gedachte meestal meteen gevolgd werd door het besef dat het helemaal niet misplaatst was, maar dat het gewoon écht bijna kerst was! Zodoende, om het gevoel van kerst en het naderende einde van het jaar toch wat te stimuleren, hing mijn collega ons huis vol met kerstverlichting en speelden we non-stop kerstliedjes af. Toch bleef het vreemd; binnenkomen na een drukke werkdag, zweetdruppels van de hitte in je nek en een plakkend voorhoofd van de zonnebrand en dan worden verwelkomd met songteksten als ‘The wheater outside is frightfull, but the fire is so delightfull’ or ‘Let it snow, let it snow, let it snow’… Naja, even omschakelen zoals je zult begrijpen :) Maar we hielden vol. Tijdens het eten luisterden we vaak mee naar het Nederlandse nieuws zodat we goed op de hoogte bleven van de gladheid op de weg en de vertrouwde vertragingen met de NS. Je moet wat zullen we maar zeggen om te beseffen dat het december is, hehehe!

De feestdagen zelf waren leuk, maar eveneens anders dan normaal en ook wel omringd met werk... Ik had begin december samen met mijn collega een methode voor reflectie met onze platforms uitgedacht en deze zou ik vervolgens uitschrijven en verder voorbereiden. Begin januari zouden we dan samen de eerste workshops in Burundi doen en daarna zou ik in mijn eentje doorgaan naar Rwanda en Congo om daar samen met de lokale teams de workshops te herhalen. Ik vond het een leuke uitdaging, maar het gaf wel een hele berg werk tijdens de feestdagen waar ik niet echt onderuit kon… In deze periode misde ik mijn familie en Tom wel extra, maar gelukkig kwamen de vriendin van mijn collega en een studente uit Wageningen op bezoek en gaf dat gezellige afleiding. Op eerste kerstdag hielden we toen echt even een pauze; we besteedde een groot deel van de dag aan koken, maakten appeltaart en hadden een grote kip uit de oven volgestopt met groenten die we met onze gasten en onze guards deelden. Tweede kerstdag deden we het toen wat rustig aan, en keken wat rond in de stad. Immers, Tweede kerstdag bestaat hier helemaal niet, dus de meeste winkels waren al gewoon weer open. Na de kerst trakteerden we onszelf nog even op een tweedaags ‘nu-even-niet-momentje’ op het nabijgelegen strand Blue Bay. Hier konden we even lekker relaxen zonder internetverbinding – en dus werk emailtjes - , gewoon lekker even lezen, eten en zwemmen in het meer (een zoet water strand met uitzicht op de bergen van Congo aan de andere kant, leuke ervaring!). Het gaf een instant vakantiegevoel!
De laatste feestdag die over bleef was toen oud en nieuw. Oudjaar vierden we met een heerlijke nazomer BBQ in onze grote tuin, gevolgd door een iets verlate proost op de woorden van Abba “Happy new year”. Immers, bij gebrek gelijklopende horloges, vuurwerk of enig ander teken uit de omgeving dat het Nieuwjaar was geworden, was het waarschijnlijk al 5 over 12 toen we doorkregen dat het nieuwe jaar was aangebroken. Desalniettemin, deden we lekker alsof en skypte ik daarna nog even ‘vanuit Burundees 2015’ ‘naar Nederlands 2014’. De volgende dag namen we toen een frisse duik in het meer, als een soort van ‘easy nieuwjaarsduik’ op 23 graden. Achteraf bleek echter de uitdaging van deze nieuwjaarsduik hem te zitten in de nasleep; parasieten?! (Hmm, niet zo mooi! En dat terwijl internet aangaf dat het OK zou zijn... naja… toch maar een kuurtje voor sommige van ons, waaronder ikzelf, al deed ik dat pas eind januari na een maandje kwakkelen...)

Toen januari aanbrak, was dat het begin van een super vette, maar nog drukkere werk-periode. Ter voorbereiding maakte ik allerlei tabellen van soms wel 2m bij 2m groot voor de workshops en samen met de lokale facilitatoren hielp ik de reflectie workshops eerst in Burundi, toen in Rwanda en vervolgens in Congo uitvoeren. Het was een intense maand, waarin ik vaak een avondje of weekendje door moest, maar waar ik ook heeeel veel voor terugkreeg! Zo verbleef ik al met al bijna een week in Rwanda en een week in Congo, waar ik beide één keer een dag het binnenland in ging voor een workshop en ook telkens een dagje met collega’s de stad in kon, respectievelijk Kigali en Bukavu. Wat een verschillen tussen die twee buurlanden! Bizar gewoon!

In het bergachtige Rwanda is duidelijk te zien dat de overheid een flinke vinger in de pap heeft en de boel ‘top-down’ in het gereel heeft gebracht. De wegen zijn goed onderhouden, het land is schoon, nergens zijn straat verkopers met etenswaren te bekennen (dit is ook verboden: als je eten wilt verkopen, moet je maar een restaurant openen, is het beleid), grote gebieden waar overal hetzelfde gewas in het veld staat en alle huizen hebben goede daken (eveneens beleid: iedereen moet een metalen- of dakpannen-dak hebben, en als iemand dat niet kan betalen dan moet of de community of de overheid dit verschaffen). Verder is Kigali al helemaal schoon en goed onderhouden, met veel omheiningen van huizen met mooie natuursteen en zonder zwarte aanslag o.i.d. dat het gebouw ontsiert zoals in veel andere steden wel zo is. Verder zie je overal brede stoepen, lantarenpalen, symmetrisch opgezette gemeentetuinen met regelmatige palmen en strak geknipte struikjes en grasperken, en staan er overal streng-kijkende politieagenten met grote geweren, die mij constant het idee geven dat ik een of andere regel waar ik me niet bewust van ben aan het overtreden ben... En waarschijnlijk is dat ook wel zo…

Bukavu daarentegen, is vooral chaotisch en straalt een soort ‘zelfredzaamheid’ uit in tegenstilling tot overheids bemoeienis. Als je rond kijkt, zie je dat de huizen best groot en opzich ook goed zijn, maar al het publieke goed is enorm verwaarloost. Bij de grensovergang van Rwanda naar Congo wordt dit meteen duidelijk: het eerste dat je tegenkomt is een weg vol gaten waar je je vaak sneller te voet over kunt verplaatsen dan per auto, vanwege alle overdwars geparkeerde auto’s en kriskras lopende mensen midden op de weg. De wegen in de stad zijn veelal van betonplaten of meer zand met keien en kuilen, en de electriciteitsdraden hangen langs de veelal niet werkende lantarenpalen omlaag. Op veel plekken liggen hopen rotzooi en de huizen zijn bijna allemaal ‘under construction’ en ontsiert door de zwarte aanslag. Mensen lijken hier echt voor zichzelf te moeten zorgen, en tja, dan is er natuurlijk niemand die begint te bouwen aan de weg zolang z’n eigen huis nog niet af is. Ik hoorde later ook dat leningen hier tricky zijn en dat zodoende mensen heel lang bezig zijn om hun huizen af te bouwen. Ze moeten het zoveel mogelijk doen van het geld dat ze op dat moment vrij hebben.
Toen we voor een van de reflectie meetings een dagje het binnenland in gingen, richting Mushinga, zag ik dat de weg verder het land in alleen maar slechter werd. Zand, stenen en kuilen, en langs de weg overal vrouwen die enorme zakken oogst en kolen op hun rug aan het verslepen waren dat ze met een doek over hun voorhoofd op zijn plek hielden. Ongelofelijk, de grootte van sommige van die zakken die ze versleepten! Ik vraag me af of ik zo’n zak überhaupt op zou kunnen tillen!? En volgens mij Congolese collega’s liepen zulke vrouwen als ze pech hadden wel 10km met zo’n zak naar de dichtstbijzijnde markt…
In het weekend had ik ook even tijd om iets van het leven in Bukavu te proeven en werd door een collega en een andere jongen die bij de reflectie meeting had geholpen rondgeleid. We gingen ook nog bij de zus van deze jongen eten en zo zag ik dat de huizen er van binnen nog best prima uit zagen, zij het wat oubollig. Ook mocht ik mee naar het oud en nieuw feest van zijn kerk-koor, waardoor ik een inkijkje kreeg in het leven van jongeren in deze setting. Het was een bijzondere kans!

Toen ik na twee weken in Rwanda en Congo weer terug ging naar Bujumbura, was ik tevreden en erg moe. Ik had weer nieuwe banden opgebouwd met de teams van de verschillende landen en ik had interessante informatie die ik de dagen daarop in de planning meeting die toen volgde kon delen. Het voelde alsof ik echt wat bij kon dragen.

De week die daarop volgde, de laatste week van januari, deed ik wat rustig aan, haalde flink wat skypen met thuis in en werd ik in het weekend ziek. Ondanks dat ik sinds begin januari al af en toe wat ‘kleine pijntjes’ had, werd het afgelopen zondag veel intenser en moest ik met koorts en enorme krampen naar het ziekenhuis! Het ging goed, al vond ik het toch wel spannend toen ik daar onderzocht moest worden en bloed moest laten prikken… Het ging gelukkig goed. Het zag er netjes uit, ik werd snel geholpen, het prikken ging in één keer goed en ik kreeg medicijnen mee die me snel weer op de been kregen. En ook niet voor niets, ik bleek een parasiet en een bacterie te hebben… Dus met wat antibiotica achter de kiezen en een weekje rustig bijkomen, kan ik nu gelukkig weer hardop zeggen ‘Het gaat hier nog steeds goed!’

Liefs Dieuwke